“De JGZ is er óók voor aanstaande ouders met vragen”
Vanuit de geboortezorg moet er een vloeiende overgang zijn naar de jeugdgezondheidszorg (JGZ) en het sociaal domein. Waardegedreven geboortezorg biedt een mooie kans om de JGZ vroeg te betrekken bij het jonge gezin, vindt Ondine Engelse, adviseur bij het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ), innovatie- en kenniscentrum voor de jeugdgezondheidszorg.
Engelse zou graag zien dat VSV’s en IGO’s die starten met BUZZ ook meteen zorg dragen voor de verbinding met de JGZ. “Als de antwoorden van een zwangere op de vragenlijsten daar reden voor geeft, is het fijn als de professionals in de geboortezorg haar vragen: ‘Vind je het goed als ik contact voor je leg met de jeugdverpleegkundige van het consultatiebureau?’ De jeugdgezondheidszorg begeleidt ouders namelijk óók prenataal. Dat is niet altijd voldoende bekend.”
Preventieve gezinsondersteuning
“Als een zwangere veel vragen of onzekerheden heeft rond het aankomende ouderschap, of als de omstandigheden erg kwetsbaar zijn, dan kunnen de verloskundige, de intakeconsulent van de kraamzorg of de gemeente de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) meteen betrekken. De jeugdverpleegkundige komt dan thuis langs om kennis te maken. Zij bespreekt samen met de aankomende ouders wat zij nodig hebben.”
Engelse benadrukt dat de JGZ ook juist bij kleine of praktische vragen van aankomende moeders en vaders van betekenis kan zijn. “Je kunt de jeugdverpleegkundige bijvoorbeeld prima inzetten voor een zwangere die wat onzeker of angstig is en vragen heeft over welke producten veilig zijn voor de baby. Het grote voordeel is dat zij thuis langsgaat en wat meer tijd heeft om alles te bespreken. Soms blijkt achter een praktische vraag meer schuil te gaan. Fijn is ook dat de aankomende ouders de JGZ nu gelijk weten te vinden als ze later ergens tegenaan lopen.”
Verbinding met het sociaal domein
Als de opgroeiomstandigheden erg kwetsbaar zijn, kan de JGZ een gezin of alleenstaande moeder intensieve, preventieve ondersteuning bieden. Een vaste, gespecialiseerde jeugdverpleegkundige komt dan met regelmaat over de vloer. De programma’s Stevig Ouderschap en VoorZorg kunnen al vanaf de zwangerschap worden ingezet.
“De JGZ is er, maak er gebruik van!”, benadrukt Engelse. “Voor álle ouders en hun vragen: van klein tot groot. Speelt er veel stress of psychosociale problematiek in een gezin? Ook dan is de JGZ de goede partner. Zij nemen de keten straks over en blijven het kind en gezin volgen. Ze zorgen ook voor de verbinding met het sociale domein. Zij voeren het niet allemaal zelf uit, maar zorgen ervoor dat een gezin de juiste hulp geboden krijgt. Is er bijvoorbeeld jeugdhulp of schuldsanering nodig? Dan leidt de JGZ ouders daarheen en ze blijven dit coördineren.”
Ook in de kraamtijd en erna
Ook na de komst van de baby kunnen de vragenlijsten signalen afgeven. “De start van de baby, hoe de moeder dit ervaart, tekenen van postnatale depressie, relatieproblemen of een heel klein netwerk… Allemaal dingen die voor de JGZ relevant zijn om op te pakken. En ook hierbij geldt, dat het fijn is als de verloskundige en kraamzorg de JGZ meteen betrekt bij het gezin. Met een warme overdracht verlaag je de drempel voor ouders om hulp te vragen. Zo kunnen ze er samen voor zorgen dat kleine problemen klein blijven.” Uiteindelijk hoopt Engelse dat BUZZ ook met de JGZ zal worden uitgerold. “Het is natuurlijk niet goed als de JGZ voor de intake weer dezelfde vragen gaat stellen. Hoe mooi zou het zijn als er een doorgaande lijn ontstaat van min negen maanden tot 18 jaar.”
Naar verwachting treedt januari 2022 de wet in werking die gemeenten verplicht stelt om zwangeren of gezinnen die in een kwetsbare situatie leven een prenataal huisbezoek aan te bieden door de JGZ. Het doel is deze gezinnen al in een vroeg stadium meer of beter passende ondersteuning te bieden, zodat het kind en het gezin een goede start krijgt.
